Zanieczyszczenie żywności olejami mineralnymi (MOAH i MOSH), a rynek przypraw w UE

Czym są zanieczyszczenia olejami mineralnymi w żywności?

Oleje mineralne to szeroka kategoria substancji chemicznych pochodzących z ropy naftowej, które mogą znajdować się w żywności przez niezamierzone zanieczyszczenia lub jako pozostałości z procesów produkcyjnych. Wyróżniamy dwa główne rodzaje tych zanieczyszczeń: MOSH (Mineral Oil Saturated Hydrocarbons) i MOAH (Mineral Oil Aromatic Hydrocarbons).

• MOAH (Mineral Oil Aromatic Hydrocarbons), czyli aromatyczne węglowodory mineralne, zawierają pierścienie aromatyczne, które mogą być bardziej reaktywne i potencjalnie szkodliwe. MOAH są uważane za substancje mogące mieć właściwości kancerogenne, dlatego ich obecność w żywności jest szczególnie niepokojąca.

• MOSH (Mineral Oil Saturated Hydrocarbons) to nasycone węglowodory mineralne, które są stosunkowo stabilne chemicznie. Mogą one akumulować się w organizmie ludzkim, głównie w wątrobie, co może prowadzić do długoterminowych problemów zdrowotnych.

Źródła zanieczyszczeń MOSH i MOAH w żywności

Oleje mineralne mogą przedostać się do żywności na wiele sposobów, a jednym z najczęstszych źródeł jest kontakt żywności z opakowaniami. Opakowania wykonane z materiałów recyklingowanych, takich jak papier i karton, często zawierają tusze drukarskie i inne substancje, które mogą być bogate w oleje mineralne.

• Opakowania z recyklingu: Wiele z tych materiałów pochodzi z recyklingu gazet, które są drukowane farbami zawierającymi oleje mineralne. Te oleje mogą łatwo migrować z opakowania do produktów spożywczych, zwłaszcza gdy żywność jest tłusta lub oleista, co sprzyja rozpuszczaniu i absorpcji tych substancji.
   

• Procesy produkcyjne i przechowywanie: Oprócz opakowań, oleje mineralne mogą pochodzić z maszyn i urządzeń używanych w procesach produkcyjnych, gdzie smary na bazie olejów mineralnych są powszechnie stosowane. Podobnie, zanieczyszczenia mogą pochodzić z powietrza w miejscach przechowywania, gdzie pyły i osady mogą zawierać oleje mineralne.

• Kontaminacja w miejscu uprawy: Można sobie też wyobrazić, że do zanieczyszczenia dojdzie jeszcze w trakcie uprawy rolnej, w wyniku niekontrolowanego zanieczyszczenia środowiska naturalnego

Aby ograniczyć ryzyko związane z obecnością MOSH i MOAH w żywności producenci, w tym przypraw muszą zacząć badać swoje produkty, aby zrozumieć czy zanieczyszczenie może pochodzić już z krajów, które dostarczają przyprawy do Europy. Równolegle należy oczekiwać od producentów opakowań badań potwierdzających, że nie dojdzie do kontaminacji MOSH i MOAH w dostarczonych przez nich opakowaniach. Można sobie wyobrazić scenariusz w którym żywność z kraju pochodzenia spoza UE spełnia wymogi dotyczące limitów MOAH, ale po procesie paczkowania dojdzie do kontaminacji z opakowania.

Aktualne limity i zalecenia EFSA

Obecnie w Unii Europejskiej nie istnieją jeszcze zatwierdzone i prawomocne limity dla MOAH (Mineral Oil Aromatic Hydrocarbons) w żywności, chociaż są one intensywnie dyskutowane i przygotowywane do wprowadzenia. Oczekuje się, że w drugiej połowie 2024 roku lub na początku 2025 roku Komisja Europejska przyjmie odpowiednie regulacje ustanawiające maksymalne dopuszczalne poziomy MOAH w żywności, bazując na wcześniej uzgodnionych wartościach ograniczenia ilościowego (LOQ - Limits of Quantification). Aktualnie stosowane są jedynie wartości LOQ jako wskazówki przy kontroli bezpieczeństwa żywności, co nie jest jednak równoznaczne z prawnie obowiązującymi limitami​(AGRinfo)​​ (Keller and Heckman)​​ (FI Global)​.

Warto dodać, że dyskusje na temat ustanowienia limitów dotyczą przede wszystkim MOAH z powodu ich potencjalnej genotoksyczności i kancerogenności. MOSH (Mineral Oil Saturated Hydrocarbons), chociaż są również monitorowane, nie będą przedmiotem nowych regulacji w 2024 roku, jako że obecne dowody naukowe wskazują na mniejsze zagrożenie zdrowotne związane z tymi substancjami​ (AGRinfo)​.

Przedsiębiorstwa spożywcze w całej Europie oraz dostawcy z krajów trzecich powinni być przygotowani na wprowadzenie tych nowych regulacji i zaostrzenie kontroli, co może wymagać od nich wdrożenia bardziej rygorystycznych procedur testowania i weryfikacji jakości surowców oraz produktów gotowych​ (AGRinfo)​​ (FI Global)​.

EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) bada i aktualizuje regularnie swoje wytyczne dotyczące zanieczyszczenia żywności olejami mineralnymi. Dla MOAH, znanych z potencjalnych właściwości kancerogennych, wprowadzono następujące zalecenia:

• 0,5 mg/kg dla suchych produktów spożywczych o niskiej zawartości tłuszczu (≤ 4% tłuszczu/oleju),

• 1 mg/kg dla produktów o wyższej zawartości tłuszczu/oleju (> 4% do ≤ 50% tłuszczu/oleju),

• 2 mg/kg dla tłuszczów i olejów oraz żywności o zawartości tłuszczu/oleju > 50%.

Dla MOSH, które mogą akumulować się w organizmie ludzkim, EFSA nadal prowadzi badania, by ustalić konkretne limity. Jednak zaleca monitorowanie ich poziomów w żywności oraz dalsze badania nad ich potencjalnymi długoterminowymi skutkami zdrowotnymi.

Wpływ MOAH i MOSH na rynek przypraw w UE

1. Zgodność regulacyjna: Producenci i dystrybutorzy przypraw będą musieli zapewnić, że ich produkty spełniają nowe LOQ dla MOAH, co może wiązać się z wzmocnieniem procesów kontroli jakości lub dostosowaniem źródeł i praktyk produkcyjnych.

2. Testowanie produktów i certyfikacja: Zwiększone testowanie na MOAH w przyprawach i innych produktach spożywczych może stać się standardową praktyką, potencjalnie podnosząc koszty, ale także zapewniając bezpieczeństwo produktów i zgodność z przepisami UE.

3. Kontrola łańcucha dostaw: Prawdopodobnie nastąpi wzmożona kontrola łańcucha dostaw, szczególnie w odniesieniu do pochodzenia składników i stosWpływ na rynek przypraw w UE (kontynuacja)

4. Kontrola łańcucha dostaw: Prawdopodobnie nastąpi wzmożona kontrola łańcucha dostaw, szczególnie w odniesieniu do pochodzenia składników i stosowanych materiałów opakowaniowych, dodatków lub smarów, które mogą wprowadzać MOAH do przypraw.

5. Wycofanie produktów z rynku i wezwania do ich zwrotu: Wymóg wycofywania z rynku produktów przekraczających limity MOAH podkreśla powagę tych regulacji. Firmy produkujące przyprawy będą musiały wprowadzić solidne systemy monitorowania i szybkie strategie reagowania, aby zarządzać takimi ryzykami.

Komisja Europejska kontynuuje prace nad ustanowieniem i wdrażaniem regulacji, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności i ochronę zdrowia konsumentów. Dla producentów przypraw i innych produktów spożywczych jest to sygnał do ciągłej weryfikacji i dostosowywania swoich praktyk produkcyjnych w odpowiedzi na rozwijające się normy mające na celu ochronę zdrowia publicznego.

Jakie działania podejmuje Mr Cook jako producent przypraw, aby dostarczać produkty zgodne z wymaganiami dotyczącymi MOAH i MOSH?

Na dzień pisania tego artykułu (czerwiec 2024) mamy już pierwsze wyniki badań dotyczące wanilii, którą importujemy z Ugandy jak i z Madagaskaru. Nie wykryto w nich MOAH, było to dla nas istotne, bo pierwsze ostrzeżenie w RASFF odnośnie MOAH w przyprawach dotyczyło właśnie wanilii. Od eksporterów wanilii z Madagaskaru dowiedzieliśmy się, że zanieczyszczenie to pochodziło z opakowania, w którym wanilia była przechowywana.

W przypadku przypraw, które kupujemy już w Europie będziemy oczekiwań od dostawców badań walidacyjnych, a w przypadku zwiększonego ryzyka (jak zgłoszenie do RASFF danego produktu) - będziemy równolegle oczekiwań wyników badań od importera i prowadzić własne analizy laboratoryjne.

Ponadto prowadzimy ponowną weryfikację naszych dostawców opakowań, aby upewnić się, że mają oni świadomość ryzyka związanego z zanieczyszczeniami olejami mineralnymi.

Podsumowanie

W obliczu rosnących obaw dotyczących bezpieczeństwa żywności, szczególnie istotne staje się zrozumienie i zarządzanie ryzykiem związanym z obecnością olejów mineralnych w produktach spożywczych. Związki takie jak MOSH i MOAH, pochodzące z olejów mineralnych, są pod szczególnym nadzorem Komisji Europejskiej i EFSA ze względu na ich potencjalnie szkodliwe właściwości zdrowotne, w tym możliwości kancerogenne.

Wprowadzenie i egzekwowanie regulacji dotyczących maksymalnych poziomów tych substancji w żywności będzie miało znaczący wpływ na przemysł spożywczy, w tym na rynek przypraw w UE. Producenci będą musieli dostosować swoje praktyki produkcyjne, co wiąże się z większym naciskiem na kontrolę jakości, testowanie produktów oraz ścisłą współpracę z dostawcami opakowań i surowców. Przełoży się to również na koszt żywności w UE, trudniejszy dostęp do niektórych produktów (eksporterzy żywności będą preferować partnerów handlowych z krajów, które mają mniej restrykcyjne wymagania prawne).

Ostatecznie, zdolność branży do adaptacji w odpowiedzi na te regulacje zdecyduje o jej długoterminowym sukcesie i stabilności.

Mr Cook to producent przypraw, który stoi na straży jakości i smaku. Nasze produkty, od specjalistycznych przypraw po zioła i mieszanki, są odpowiedzią na potrzeby nowoczesnej kuchni. Dzięki nam, każdy szef kuchni może poczuć się jak prawdziwy artysta, tworząc dania, które zachwycają głębią i bogactwem smaków. Poznaj naszą ofertę i niech Mr Cook stanie się Twoim sekretem kulinarnego sukcesu.